Czym są złote algi? Znowu pojawiły się na Śląsku

2024-08-07 14:32

Złote algi ponownie pojawiły się na Śląsku. Te mikroskopijne organizmy stanowią potężne zagrożenie dla zwierząt, zwłaszcza ryb. Czym są złote algi, dlaczego stanowią poważne niebezpieczeństwo i jak się można ich pozbyć?

Złote algi na Śląsku

i

Autor: Wojewoda śląski

Na Śląsku ponownie w tym roku pojawiły się złote algi. Ich występowanie zostało potwierdzone w zbiorniku Dzierżno Duże. Bezpośrednim skutkiem zakwitu alg okazało się masowe śnięcie ryb. Straż rybacka i sanepid tylko jednego dnia 3 sierpnia zebrały aż 3,5 tony śniętych ryb. Analizy Centralnego Laboratorium Badawczego GIOŚ wykazały obecność 100 mln komórek złotej algi w litrze wody w zbiorniku Dzierżno Duże. To wartości krytyczne.

Czym są złote algi?

Złota alga to potoczna nazwa dla pewnych gatunków alg, a konkretnie dla rodzaju Prymnesium. Mikroorganizmy jednokomórkowe mają owalny kształt, kolor złoty, oliwkowy lub żółto-brązowy. Są trudne do zidentyfikowania, a o ich obecności dowiadujemy się zwykle dopiero wówczas, gdy dojdzie do ich zakwitu. Wtedy woda przybiera złoty odcień.

Chociaż nazwa sugeruje coś pięknego i błyszczącego, w rzeczywistości jest to organizm, który może stanowić poważne zagrożenie dla ekosystemów wodnych.

Jak ograniczyć pojawienie się złotej algi?

Wojewoda wydał zakaz korzystania z wód zbiornika Dzierżno Duże oraz sekcji IV Kanału Gliwickiego (od śluzy Dzierżno do śluzy Rudziniec). Zakaz obowiązuje do 19 sierpnia 2024 r. i obejmuje w szczególności spożywanie wody, wchodzenie do wody, kąpiele, połów i spożywanie ryb, pojenie zwierząt gospodarskich i domowych, używanie wody do celów gospodarczych, w tym podlewanie, a także uprawianie sportów wodnych i turystyki. Już w weekend zamontowano tablice informujące o występowaniu złotych alg. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się Prymnesium parvum, pomiędzy Jeziorem Dzierżno Duże, a Kanałem Gliwickim ustawiane są zapory z worków ze słomą jęczmienną, która absorbuje algi.

Zakazy są o tyle istotne, bo woda z Kanału Gliwickiego wpływa wprost do Odry. W ubiegłym roku złotej algi nie udało się utrzymać, co doprowadziło do katastrofy ekologicznej na Odrze.

Skąd biorą się złote algi?

Algi generalnie pojawiają się z woda słonych: morzach i oceanach. Skąd wzięły się w jeziorze Dzierżno i Kanale Gliwickim?

Dokładne źródło złotej algi wciąż pozostaje przedmiotem badań i dyskusji wśród naukowców. Chociaż nie ma jednoznacznej odpowiedzi, istnieje kilka czynników, które mogły przyczynić się do jej masowego pojawienia się:

  • warunki w stojących wodach kanału sprzyjają rozwojowi tych alg, a następnie mogą zostać one przeniesione do rzeki.
  • niskie stany wody, które obserwowano przed i podczas zakwitu alg, mogły stworzyć idealne warunki do rozwoju złotej algi. Woda stała się cieplejsza, a stężenie substancji odżywczych wzrosło.
  • wysoka temperatura wody oraz zwiększone zasolenie, które mogło być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak zrzuty przemysłowe czy susza, również sprzyjały rozwojowi złotej algi.
  • obecność różnych zanieczyszczeń w wodzie mogła dodatkowo stymulować wzrost alg.

Jak zapobiegać zakwitom algi złotej?

Zapobieganie masowemu rozmnażaniu złotej algi jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej ochrony środowiska wodnego. Choć nie ma jednego, uniwersalnego rozwiązania, istnieje kilka strategii, które mogą pomóc ograniczyć ryzyko wystąpienia tego zjawiska.

Przede wszystkim chodzi o ograniczenie spływu nawozów sztucznych. Nadmierna ilość związków azotu i fosforu w wodzie sprzyja rozwojowi alg. Dlatego ważne jest racjonalne gospodarowanie nawozami i ograniczenie ich spływu do wód.

Ważnym punktem jest także czyszczenie ścieków. Efektywne oczyszczanie ścieków komunalnych i przemysłowych pozwala na usunięcie z nich substancji odżywczych, które mogą przyczyniać się do eutrofizacji wód.

Wreszcie niezbędnym warunkiem powstrzymania złotej algi jest kontrolowanie zrzutów ścieków przemysłowych. Regularna kontrola i ograniczenie zrzutów substancji toksycznych do wód jest niezbędne dla ochrony ekosystemów wodnych.