W okresie homeryckim za ośrodek kultu uchodziła wyrocznia w Delfach, a wieszcząca w niej przepowiednie kapłanka Pytia okryła się sławą w całej Starożytnej Grecji. Na czym polegał fenomen delfickiej wyroczni? Poznaj historię greckiej wyroczni.
W jaki sposób Pytia wieściła przepowiednie?
Z zapytaniem do słynnej wyroczni mogli zgłaszać się jedynie mężczyźni. Zanim przybywający weszli do sanktuarium, musieli przejść rytualne oczyszczenie w wodach potoku Kastialia, a następnie złożyć w ofierze kozła. Nurtujące pielgrzyma pytanie zapisywano na glinianej tabliczce. Poznawszy treść zapytania, ubrana na biało kapłanka Pytia wypijała wodę ze świętego źródła Kassotis, po czym siadała na trójnogu, żuła liście laurowe, wdychała opary unoszące się w świątyni i będąc w transie udzielała odpowiedzi. Wysłuchawszy jej słów kapłani układali wierszowaną przepowiednię. W podzięce za łaskawość kapłanki, pielgrzymi składali ofiarę na utrzymanie świątyni.
Kto zasięgał rady kapłanki?
Przepowiednie delfickiej wyroczni, choć często niejednoznaczne i zagadkowe cieszyły się ogromnym poważaniem współczesnych. Ochrzczono ją najbardziej prawdomówną wyrocznia świata. Nic więc dziwnego, że w zatrważająco szybkim tempie rady kapłanki Patii zasięgali przyszli małżonkowie, kupcy a nawet głowy państw przed wyprawami wojennymi. To właśnie wyrocznia delficka obwieściła Chajrefonowi, że najmądrzejszym człowiekiem w Grecji jest Sokrates. Za jej głosem Aleksander Wielki dowiedział się, że nikt mu się nie oprze. Krezus, władca z Azji Mniejszej, przed wojną z Persją zasięgnął rady wyroczni. Ta zagadkowo opowiedziała mu, że atakując może zniszczyć wielkie imperium. Zadowolony Krezus odczytał przepowiednie zbyt powierzchownie, czego efektem był upadek nie cudzego, a swojego imperium.
Co wprowadzało wyrocznię w trans?
Na długo po śmierci kapłanki Patii naukowcy odkryli tajemnice jej transu. Otóż okazało się, że bezpośrednio pod świątynią w Delfach biegną dwa uskoki tektoniczne, przecinające bitumiczny wapień. Znajdując się w nieustannym ruchu, uskoki rozgrzewały wapień, co doprowadzało do parowania zwartych substancji organicznych. Uwolnione gazy były wchłaniane przez wędrującą wzdłuż uskoków wodę, a ta zaś zawierała znaczne ilości metanu, etanu i etylenu. Owa mieszanina miała słodkawy smak i właściwości narkotyzujące, zatem to w etylenie naukowcy upatrują przyczynę transu, w jaki popadała Pytia.
Waga Wyroczni Delfickiej dla Starożytnej Grecji
Wyrocznia w Delfach odegrała kluczową rolę w wielu aspektach życia starożytnych Greków, a jej wpływ sięgał daleko poza granice greckiej kultury. Przepowiednie Pytia były uważane za głos bogów, co sprawiało, że decyzje podjęte na podstawie tych wskazówek miały ogromne znaczenie polityczne, wojskowe i społeczne. Przykładem może być instytucja amfiktionii delfickiej, związku greckich miast-państw, który łączył je we wspólnym działaniu, często na rzecz obrony świątyni i organizacji igrzysk pytyjskich. Delfy były również miejscem, gdzie spotykali się posłowie i królowie z różnych zakątków świata, by wspólnie podejmować decyzje dotyczące polityki międzynarodowej czy wymiany handlowej. Dzięki swej renomie, wyrocznia stała się również miejscem deponowania darów wotywnych od różnych narodów, co z kolei przyczyniało się do bogactwa i wpływów tego miejsca. To wszystko sprawiło, że Delfy stały się nie tylko centrum religijne, ale i kulturowym sercem starożytnej Grecji.
