Na polanach pasterskich, typowych dla tutejszego krajobrazu, owce wypasa się już od kilkuset lat. Najstarsze, zabytkowe szałasy pasterskie pochodzą z końca XIX wieku. Hale porastają rośliny wysokogórskie, np. krokusy i halna macierzanka. Dziewięćsił bezłodygowy, którego srebrzysty kwiat wyrasta tuż przy gruncie pośrodku rozety liści, otwiera się tylko w słońcu. Zdarza się, że na łące niepodzielnie panuje jeden, dwa gatunki. Takie są np. łąki mieczykowo–mietlicowe i ostrożeniowe. Rosnące na polanach storczyki zostały zasiane przez owce, w których runo wplątały się nasiona. Przed milionami lat ruchy górotwórcze przesunęły Gorce o 30 km w kierunku północnym, po wcześniejszym oderwaniu od podłoża. W parku leżą najwyższe, poza Turbaczem, szczyty Gorców, np. Jaworzyna Kamienicka wysokości 1288m. Góry zbudowane są z wypiętrzonych skał osadowych powstałych przed wieloma milionami lat na morskim dnie. Wąskie doliny powstały w epoce lodowcowej. Rwące rzeki i potoki wyżłobiły w skale koryta w kształcie „V”. Gorce to kraina bijących źródeł i szemrzących strumieni płynących wąwozami głębokimi nawet na kilkanaście metrów. Głęboka jest dolina Kamienicy wciśnięta między zbocza Kudłonia, Gorca i Jaworzyny. Żyzne brzegi strumieni porasta mocno pachnący czosnek niedźwiedzi, a miejsca bardziej kamieniste miesiącznica trwała, która po przekwitnięciu szeleści na wietrze okrągłymi, płaskimi łuszczynami – „srebrnikami Judasza”. Podejźrzon lancetowaty, bardzo rzadka paproć, w Polsce występuje tylko w Gorcach. Od ponad 20 lat znowu mieszkają tu niedźwiedzie. Duże drapieżniki, wilki i rysie polują na sarny, jelenie i dziki. Na mniejsze zwierzęta czyhają płaczliwie popiskujące myszołowy i sowy, którym okolica zapewnia idealne domy: dziuple martwych drzew. Największa z sów, puchacz, ma ogniście pomarańczowe oczy, a jej samice znoszą jaja w kształcie piłeczek pingpongowych . W lasach regla dolnego żyje największy spośród naszych płazów ogoniastych – salamandra plamista, której bronią jest drażniący alkaloid salamandryna. Nie wszystkie tutejsze salamandry mają żółte lub pomarańczowe plamy na czarnym tle. Spotyka się też ubarwienie mniej typowe. Różnorodność barw dotyczy też tutejszej żmii zygzakowatej, która bywa czarna, popielata lub rudobrązowa. Pucułowski stawek, jedyne w Gorcach nie wysychające, zaledwie 40–metrowe jeziorko, powstało kiedy osuwisko skalne zagrodziło drogę potokowi. To tu, na tle pięknej panoramy Tatr, toczy się akcja poematu poety romantycznego Seweryna Goszczyńskiego pt. „Sobótka”. Legendy głoszą, że w stawku mieszkają podstępne topielice. W rzekach i potokach żyją tylko dwa gatunki ryb: pstrąg potokowy, który polując na owady wyskakuje ponad powierzchnię i wpisany do czerwonej księgi głowacz pręgopłetwy. W parku jest kilka jaskiń szczelinowych, powstałych w wyniku pęknięcia skał. Niedaleko szczytu Jaworzycy, w jej północnym zboczu zieje ciemną czeluścią Zbójecka Jama.
Polska wakacyjna: Gorczański Park Narodowy
2024-05-30
9:22
Z wysokich gorczańskich hal roztacza się widok na groźne skały Tatr i jasne skałki Pienin, na porośnięty lasem Beskid Wyspowy i Żywiecki. Kopulaste Gorce jeszcze przed stu laty pokrywała Puszcza Karpacka, z której ocalały tylko niewielkie fragmenty z 250–letnimi jodłami i bukami
i
