Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella), po raz pierwszy pojawił się na liściach drzew w połowie lat osiemdziesiątych w Macedonii. Przez następnych kilkanaście lat rozprzestrzenił się na całą Europę. Zabójczy dla zdobiących większość miast kasztanowców szkodnik to motyl, który składa jaja na liściach kasztanowca. Gąsienice szrotówka wgryzają się w liście, powodując ich usychanie i przedwczesne opadanie.
Co warto wiedzieć o szrotówku?
- Żeruje głównie na liściach kasztanowca białego oraz rzadziej czerwonego i żółtego
- Atakuje też liście klonów i jaworów
- Jest najgroźniejszym szkodnikiem kasztanowców w Europie.
- Samice składają na zewnętrznej stronie liści około 40-60 jaj, z których po dziesięciu dniach wylęgają się larwy i natychmiast zaczynają wgryzać się w miękisz liści.
- Na liściach powstają tzw. miny, które osiągają długość 3-4 cm i mają jasnobrązowe zabarwienie, charakterystyczne dla chorych liści.
- Larwy zmieniają się w poczwarki, z których jedna część zmienia się w motyle, a druga owinięta w kokon, przeczekuje na drzewie lub w opadłych liściach do kolejnego sezonu. W naszych warunkach klimatycznych szrotówek rozwija zwykle trzy pokolenia w ciągu roku.
Jak można walczyć ze szrotówkiem?
Jak na razie całkowite wyeliminowanie szrotówka kasztanowcowiaczka jest trudne. Najbardziej skuteczna jest profilaktyka i zabiegi zapobiegające rozwojowi owadów.
Najprostszą i najtańszą metodą profilaktyki, którą mogą stosować wszyscy jest dokładne wygrabianie i spalanie liści kasztanowca jesienią. Nie należy też liści kasztanowca używać do kompostowania. Chodzi o uniemożliwienie przezimowania poczwarek szrotówka, które zaatakowałyby drzewo w kolejnym roku. W zieleni miejskiej stosuje się foliowe opaski, którymi oplata się pnie drzew. Nasączone są one wabiącymi motyle feromonami i gęstym lepem, do którego kleją się szkodniki. Przeciwko lepom protestują ekolodzy, gdyż przyklejają się do nich ptaki. Inną metodą jest wstrzykiwanie w pnie drzew specjalnej szczepionki, która jednak wymaga nawiercania otworów w drewnie i nie zawsze przynosi pożądany efekt.
W ostatnich latach wprowadzono także bardziej zaawansowane metody walki z szrotówkiem kasztanowcowiaczkiem, takie jak zastosowanie biologicznych preparatów ochrony roślin zawierających grzyby entomopatogenne. Te mikroorganizmy naturalnie występują w ekosystemie i są zdolne do zakażania oraz zabijania larw szrotówka. Inną innowacyjną metodą jest wykorzystanie parazytoidów, czyli owadów pasożytujących na szkodniku, które po złożeniu swoich jaj wewnątrz ciała larwy szrotówka powstrzymują jego rozwój. Testowane są również systemy powiadamiania i monitorowania rozprzestrzeniania się szkodnika przy użyciu technologii GIS i dronów, co pozwala na szybsze reagowanie i precyzyjne stosowanie środków ochrony w obszarach najbardziej dotkniętych inwazją. Wszystkie te nowoczesne podejścia mają na celu zminimalizowanie wpływu szrotówka na kasztanowce, z jednoczesnym ograniczeniem szkód w ekosystemie i zdrowiu ludzkim.
